اسکار (Scar) یا جوشگاه چیست؟
هنگامی که پوست آسیب می بیند، لایه های پوست شروع به ترمیم آسیب دیدگی می کنند و طی این روند مقدار زیادی کلاژن در پوست تولید می شود.
در اصطلاح به مکان جوش خوردن زخم ، اسکار یا جوشگاه گفته می شود. اسکار تحت تأثیر عوامل متفاوتی ظاهر می شود. از این عوامل می توان به مواردی از جمله : برخی از بیماری ها ، اعمال جراحی متفاوت (مانند جای بخیه بعداز سزارین ) ، تصادفات و آسیب های ناشی از آن و … اشاره کرد.
در کل جوشگاه یا همان اسکار ، جزئی از روند و مسیر طبیعی ، ترمیم شدن زخم می باشد. هرچه میزان آسیب دیدگی پوست بیشتر باشد ، مسلما دوره ی درمان و ترمیم زخم های پوستی نیز طولانی تر می باشد ، بنابراین اسکارهای بیشتری در پوست به جا می مانند.
همچنین در مواردی جای جوش بعد از بهبودی ، که یکی از انواع اسکار می باشد، ( مخصوصا جوش هایی که دچار دستکاری شده باشند) ، باقی می مانند. امروزه با پیشرفت فناوری و تکنیک های پزشکی ، به منظور برطرف سازی اسکارها از تکنیک های متفاوتی ، بهره گرفته می شود.
انواع اسکار
بصورت کلی سه نوع اسکار داریم :
• اسکار هایپرتروفیک ( برجسته ) :این نوع از اسکارها نسبت به بافت های اطراف برجسته تر می باشد و شکل برآمده دارند.
• اسکار آتروفیک ( فرورفته ): این اسکارها نسب به بافت اطراف گود رفته تر هستند.
• اسکار کلوئید: نوع سومی از بافت اسکار هم وجود دارد که در برخی افراد مستعد دیده می شود بنام کلوئید ( kelloid ). کلوئید ها در واقع نوعی اسکار هایپرتروفیک هستند اما از حد و مرز زخم فراتر رفته و بزرگ می شوند معمولا در افراد سیاه پوست شایع تر است اما در برخی افراد سفید پوست نیز دیده می شود.
برخی مناطق بدن بیشتر مستعد تولید اسکار هایپرتروفیک هستند. معمولا صورت بهترین ترمیم پوستی را دارد و کمترین میزان اسکار را تولید می کند، بالعکس مناطق گردن، جلوی قفسه سینه، سرشانه بسیار مستعد بروز اسکار هایپرتروفیک هستند. اسکار آکنه نیز نوع دیگری از اسکار است که اصولا در صورت کسانی که آکنه های شدید و چرکی می زنند و یا افرادی که جوش های صورت خود را دستکاری می کنند بروز می کند
درمان اسکار
درمان اسکار چندین ماه به طول می انجامد و بهتر است پس از چند ماه از ترمیم طبیعی بافتی شروع شود. درمان اسکار صد در صد نیست و فقط راجع به بهبودی نسبی می توان صحبت کرد. اسکارها به میزان زیادی بهبود می یابند اما بطور کامل محو نمی شوند. راه درمان اسکار با معاینات پزشکی ، تشخیص و تعیین می شود.
بسته به نوع اسکار ، راهکارهای درمانی متفاوتی مد نظر قرار می گیرد.
معمولا راه های درمان اسکار یا همان جای زخم ، به پارامترهایی نظیر :
• شرایط و وضعیت زخم ( عمق – طول و عرض زخم و…)
• جهت اسکار
• جنسیت
• رنگ اسکار
• سن بیمار
• محل تشکیل اسکار
درمان اسکار یا جای زخم
نکته ی قابل توجه در درمان اسکار این است که ، عملا هیچگونه اسکاری توسط یک تکنیک درمانی ، رفع و درمان نمی شود. به همین دلیل برای درمان اسکار، معمولا از چندین روش درمانی تواما و به صورت مکمل باهم استفاده می شود ، تا نتیجه ی مطلوب تر و باکیفیت تری حاصل شود و رضایت بیمار را دربر گیرد. اما بطور کل رفع جای زخم و ترمیم اسکار به چند طریق قابل درمان است که عبارتند از:
رفع اسکار با جراحی
برداشتن جوشگاه با جراحی مناسب ترین روش برای جوشگاه های پهن یا طویل است. برداشتن جوشگاه و به هم رساندن لبه های زخم، روش خوبی جهت درمان جوشگاه است که مبتنی بر خاصیت بالای ارتجاعی پوست می باشد. جوشگاه های پهن را می توان برداشت و دوباره بخیه کرد به نحوی که خط جوشگاه باریکتر گردد. در مورد اسکارهای طویل، جراحان پوست از برش های نامنظم استفاده می کنند که خط جوشگاه را کوتاهتر به نظر برساند تا کمتر به نظر بیاید. گاهی اوقات با جراحی می توان جهت یک اسکار را طوری تغییر داد که تمام یا قسمتی از آن در مسیر خطوط طبیعی پوست قرار گیرد و کمتر به چشم بیاید. با همین روش می توان جوشگاه ها را به مناطقی که کمتر به چشم می آیند (مثل لابلای خط رویش مو یا خط محل تلاقی بینی و گونه ها) منتقل کرد تا دیده نشوند.
بهترین نتیجه در اصلاح جراحی وقتی مشاهده می شود که پس از برداشتن جوشگاه، لبه های زخم با فشار کنار هم قرار نگرفته باشند. بنابراین طراحی دقیق برداشتن اسکار با در نظر گرفتن جزئیات خطوط طبیعی پوست و جهت عضلات زیر پوست الزامی است.
پیوند پوست
در این روش به کمک یک وسیله ظریف و مدور، پوست را از قسمت جوشگاه برداشته و از پوست سالم (معمولاً پوست پشت گوش) جایگزین آن کرده و محل آن را پانسمان می کنند. ۵-۷ روز بعد از عمل ضایعه جوش می خورد. البته در محل پیوند نیز جوشگاهی بر جای می ماند که از جوشگاه قبلی کمتر آشکار است.
درم ابریژن
درم ابریژن Derm Abrasion یا تراشیدن پوست روشی است که با نوعی سمباده اسکار و لبه های آن تراشیده می شود تا بافت گود رفته برای تشکیل کلاژن بیشتر تحریک شود.
سایش پوست روش مناسبی در اصلاح جوشگاه های ظریف و یا بی نظمی های خفیف سطح پوست می باشد. همچنین بهترین روش در درمان جوشگاه های جوش غرور جوانی (آکنه) است. در این روش از یک ابزار که به سرعت می چرخد برای برداشتن لایه های سطحی پوست به نوعی که پوست و جوشگاه را یکدست و هم سطح کند استفاده می شود و سپس می توان با تزریق کورتون از تولید مجدد آن پیشگیری کرد. برخی پزشکان جهت کاهش درد، تمام سطح پوست را با یخ سرد می کنند و برخی دیگر، از بیحس کننده های موضعی یا انواع داروهای مسکن استفاده می نمایند. مراقبت های خاصی نیز بعد از عمل الزامی است که توسط پزشک شما توضیح داده خواهد شد. بیماران معمولاً ۲-۳ هفته بعد از عمل و گاهی حتی پس از یک هفته می توانند به سر کار خود برگردند.
باید توجه داشت که سایش پوست اگرچه در بعضی از انواع جوشگاه ها تأثیرات بسیار خوبی دارد ولی برای همه انواع آن مناسب نیست. این روش در موارد زیر نتیجه رضایت بخشی به بار آورده است: ترمیم جوشگاه های پس از جوش های غرور جوانی، آبله مرغان یا آبله، رفع تاتو، چین و چروک ها و اسکارهای اعمال جراحی .
لازم به ذکر است که سایش پوست بیشترین تأثیر درمانی را در پوست صورت دارد و در نواحی دیگر بدن احتمال کندی ترمیم، بر جای ماندن قرمزی و یا حتی جوشگاه بعد از عمل بیشتر می باشد.
معمولاً توصیه می شود برای درمان اسکار در ناحیه صورت سایش پوست بر روی تمام صورت یا تمام گونه انجام شود. سایش پوست سبب تغییر قوام و گاهی تغییر رنگ در پوست تحت درمان می شود لذا انجام آن تنها در یک منطقه کوچک پوست، موجب تمایز آن از سایر نقاط می گردد. اگر جوشگاه اولیه سطحی باشد، یکبار سایش پوست کافی است اما در مواردی که ضایعات عمیق و وسیع هستند، لازم است این عمل چندین بار تکرار شود.
در لیزر موهای زائد بیمار چه احساسی دارد؟
استفاده از ورقه های سیلیکونی
استفاده از ورقه های سیلیکونی ( Silicon Sheath ) روی بافت اسکار بخصوص در مراحل اولیه تشکیل اسکار با مکانیسم فشار موضعی از تولید اسکار بزرگتر پیشگیری و به برگشت آن کمک می کند.
لیزر
لیزرهای مختلفی در درمان اسکار به کار می روند. بر اساس نوع اسکار باید دستگاه لیزر مناسب انتخاب گردد. باید توجه داشت که درمان با لیزر معمولاً کامل نیست و امکان برگرداندن پوست محل جوشگاه به حالت پوست طبیعی قبل از آسیب وجود ندارد. لیزرهای معمول برای درمان اسکار شامل لیزرهای Co2 فرکشنال و لیزر PDL می باشند.
سابسیژن
برای جدا کردن لایه آسیب دیده از لایه های عمقی تر در اسکارهایی که عمق متوسط دارند روش سابسیژن کاربرد داشته است.
پانچ
از این نوع روش برای اسکارهای عمیق استفاده می کنند و در این روش کل بافت اسکار برداشته خواهد شد و یک اسکار کوچکتر به جای آن باقی می ماند که می تواند بعدا درمان شود .
میکرونیدلینگ
میکرونیدلینگ از جمله روشهای جدیدی ست که تاثیر مثبتی در درمان برخی از معضلات زیبایی و جوانسازی پوست دارد . نحوه ی درمان اسکار به روش میکرونیدلینگ دستگاهی بنام درمارولر یا میکرونیدل انجام می شود و منافذ خیلی کوچک در پوست ایجاد میگردد تا غلظت کلاژن سازی بالا رفته و پوست اقدام به ترمیم این منافذ کند .
تزریق موضعی آمپول کورتون
یکی از بهترین روش های درمان است که داخل بافت اسکار تزریق می گردد و منجر به هم سطح شدن بافت اسکار با بافت سالم مجاور می شود تزریق این مواد در نرم کردن جوشگاه های سفت (گوشت اضافه) کاملاً موثر است و سبب کوچک و مسطح شدن آن ها می شود.
تزریق فیلر
تزریق فیلر شامل ژل استاندارد یا چربی خود فرد به داخل یک جوشگاه، می تواند فرورفتگی آن را پر کرده و هم سطح پوست اطراف می کند. مقدار ماده تزریق شده بستگی به اندازه و سفتی اسکار دارد. بهبودی با این روش، فوری است، اما اغلب نتایج به طور دائمی باقی نمی مانند.
مواد آرایشی
مواد آرایشی اگر به درستی مصرف شوند می توانند جوشگاه ها را مخفی نمایند. همچنین استفاده مناسب از مواد آرایشی پس از انجام درمان های فوق برای جوشگاه ها توصیه می شود. در این موارد، در حالیکه جوشگاه سیر طبیعی بهبودی را طی می کند، مواد آرایشی ظاهر آن را قابل قبول تر می کنند.
استفاده از کرم
Contra tubex و ماساژ ملایم آن روی اسکار نیز بخصوص در مراحل اولیه تولید اسکار هایپرتروفیک موثر است.
آیا میدانستید لیزر صورت بدون داوردرمانی برای افرادی که مشکل هورمونی دارند فقط صرف هزینه اضافی و بی فایده است؟
لایه برداری شیمیایی پوست (پیلینگ شیمیایی)
در این روش، به کمک یک ماده شیمیایی لایه فوقانی پوست را بر می دارند تا پوست صافتر به نظر رسیده و یکنواخت شود. این روش بیشتر در پوست صورت استفاده می شود و در جوشگاه های سطحی مفیدتر است. این روش در درمان جوشگاههای فرورفته آکنه و نیز جوشگاه آبله مرغان نتایج خوبی به همراه دارد. در درمان آسیب دیدگی های پوست ناشی از نور آفتاب و تغییرات رنگی پوست، اغلب از لایه برداری شیمیایی استفاده می شود.
سرما درمانی
منجمد کردن لایه های فوقانی پوست گاهی حجم جوشگاه را کاهش می دهد. این روش عمدتاً در درمان جوشگاه های برجسته شانه و پشت، ناشی از جوش غرور جوانی به کار می رود.