پوست سالم نسبت به عفونت بسیار مقاوم است. لایه بیرونی پوست به‌طور مداوم در حال رشد است (یعنی لایه قدیمی آن پوسته پوسته می‌شود و می‌ریزد)، طوری که باکتری‌ها را به سمت خارج از پوست هدایت می‌کند. حفظ سلامتی پوست به‌طور کامل تنها در زمانی ممکن است که پوست خشک باشد. لایه نازک پوست می‌تواند توسط گزش حشرات، برش‌های کوچک و خراش‌ها، بروز اگزما و یا توسط رطوبت مزمن پوست ناشی از آب و هوای گرم یا پوشیدن لباس‌های گرم نفوذپذیر شود. نواحی از پوست که قرمز و ملتهب شده‌اند، لایه کورنئوم آنها از بین رفته است؛ این التهاب و قرمزی می‌تواند ناشی از مالش، آب‌ریزش بینی و یا تراوش آب از دهان باشد. هنگامی که باکتری‌ها از طریق شکاف‌های موجود در روی پوست وارد پوست می‌شوند، امکان دارد یک عفونت مانند زرد زخم ایجاد شود.
زردزخم چیست؟
زردزخم یک نوع عفونت پوستی ناشی از وجود باکتری است که منجر به ایجاد جوش‌های قرمز، تاول و زرد شدن لایه رویی پوست می‌شود. زردزخم معمولاً در کودکان با ۲ تا ۶ سال سن رخ می‌دهد.
سه نوع از زردزخم وجود دارد:
۱- زردزخم غیرتاولی: متداول‌ترین و خفیف‌ترین نوع زردزخم است که باعث ایجاد تاول‌های بسیار کوچک روی پوست می‌شود.
۲- زردزخم تاولی: این نوع زردزخم باعث ایجاد تاول‌های بسیار بزرگی روی پوست می‌شود.
۳- زردزخم اکتیما (Ecthyma): جدی‌ترین نوع زردزخم است که لایه‌های عمیق‌تر پوست (لایه درم) را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
علل
معمولاً زردزخم ناشی از باکتری‌های استافیلاکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus) و یا استرپتوکوک پیوژنز (Streptococcus pyogenes) است. این عفونت فوق‌العاده واگیردار است و توسط تماس مستقیم با ضایعات یا ترشحات فرد بیمار، منتقل می‌شود. این عارضه در مناطقی از پوست رخ می‌دهد که فرد قبلاً در آن مناطق یک خراش، بریدگی یا شکاف داشته و باکتری از این طریق وارد پوست شده است.
عوامل خطر
سنین کم (نوزادان و کودکان خردسال)
آب و هوای گرم و داغ یا فصل تابستان
محیط‌های شلوغ
ورزش‌های تماسی مانند کُشتی یا فوتبال
شکاف برداشتن پوست
آیا لیزر موهای زائد بدون داوردرمانی برای افرادی که مشکل هورمونی دارند موثر است؟
علائم
به‌طور معمول یک فرد مبتلا به زردزخم، شروع علائم را در عرض ۱ تا ۳ روز بعد از وارد شدن عفونت به پوستش، تجربه می‌کند. اولین نشانه زردزخم، جوش‌های قرمز است که معمولاً بر روی صورت، بازوها و یا ساق پا واقع شده‌اند.
زردزخم غیرتاولی معمولاً باعث ایجاد جوش و خارش در روی صورت، در اطراف دهان و بینی می‌شود. در ابتدا این جوش‌ها بسیار کوچک و قرمزرنگ هستند. عفونت به شکل تاول‌های کوچک پر از مایع یا ضایعاتی پر از چرک گسترش می‌یابد. پس از گذشت چند روز، تاول‌ها و جوش‌ها پاره و چرک و مایعات آنها خارج می‌شود. سپس یک پوسته زردرنگ تشکیل می‌شود.
زردزخم تاولی، تاول‌ها و جوش‌های پر از مایع بزرگ‌تری دارد و مانند زردزخم غیرتاولی دارای پوسته زردرنگ است. این نوع زردزخم اغلب نواحی از بدن که با لباس پوشانده شده است را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
زردزخم اکتیما شدیدترین نوع زردزخم است و دارای زخم‌های عمیقی است که به لایه درم پوست گسترش یافته است. این نوع زردزخم نیز مانند انواع دیگر دارای پوسته زردرنگ است.
عوارض
ممکن است اشکال شدید زردزخم منجر به بروز عوارض عمده زیر شود:
سلولیت؛ یک عفونت پوستی باکتریایی شایع است که نواحی اطراف و بافت زیر لایه درم پوست را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در موارد شدید بروز سلولیت، باکتری‌ها وارد جریان خون و منجر به یک بیماری خطرناک می‌شوند.
ممکن است زردزخم استرپتوکوکی، باعث آسیب کلیه و اختلال در عملکرد کلیه شود.
ممکن است زردزخم اکتیما باعث باقی ماندن جای زخم‌های دائمی شود، زیرا اکتیما لایه‌های عمیق پوست را درگیر می‌کند.
تشخیص
زردزخم معمولاً با مشاهده مشخصه‌هایی از قبیل جوش پوستی و پوسته زردرنگ قابل‌تشخیص است؛ به‌طوری که در اکثر موارد نیازی به انجام آزمایش نیست. گاهی اوقات مایع داخل تاول‌ها و جوش‌ها مورد آزمایش قرار می‌گیرند تا نوع باکتری که وارد پوست شده تشخیص داده شود.
درمان
در صورت عدم درمان، این عفونت به‌طور معمول در حدود ۳ هفته به طور خود به خود برطرف می‌شود. با این حال درمان با استفاده از دارو، عفونت را بسیار سریع‌تر از بین می‌برد.
روش‌های درمانی شامل موارد زیر است:
پمادهای آنتی‌بیوتیک موضعی که به روی پوست مالیده می‌شوند و موارد خفیف زردزخم که تاول‌های کمی دارد را درمان می‌کنند. داروهای تجویزی قوی (پماد موپیروسین) مؤثرتر از محصولات آنتی‌بیوتیکی هستند که بدون نسخه قابل تهیه می‌باشند.
آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی برای عفونت‌های شدیدتر پوستی که ضایعات بزرگ و گسترده‌ای دارند، تجویز می‌شوند. آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی متداول عبارتند از سفالکسین، دیکلوگزاسیلین و اریترومایسین.
صابون‌های ضدباکتری نیز محصولاتی هستند که به تمیز کردن پوست آسیب‌دیده کمک می‌کنند.
از بین بردن جای زردزخم
زردزخم باید فوراً درمان و روی آن پوشانده شود تا از انتقال عفونت و خاراندن که می‌تواند منجر به باقی ماندن جای زخم شود، جلوگیری شود. چند گزینه برای درمان جای زردزخم وجود دارد که عبارتند از:
میکرودرم ابریژن
میکرودرم ابریژن باید زمانی انجام شود که زردزخم به‌طور کامل ریشه‌کن شده باشد. میکرودرم ابریژن یکی از محبوب‌ترین روش‌های درمان جای زخم است. این روش درمانی لایه بیرونی پوست آسیب‌دیده را با استفاده از ابزار برشی از جنس الماس از بین می‌برد؛ این کار باعث تحریک رشد یک پوست جدید می‌شود.
لایه‌برداری شیمیایی
لایه‌برداری شیمیایی فرایندی است که به جای استفاده از دستگاه‌های مکانیکی، برای از بین بردن لایه آسیب‌دیده پوست از مواد شیمیایی قوی بهره می‌برد. شدت لایه‌برداری شیمیایی بسته به اندازه جای زخم و مقدار پوستی که قرار است از بین برود، متغیر است. لایه‌برداری شدید، جای زخم‌های عمیق‌تر و رنگ‌دانه‌های ناهموار سطح پوست را از بین می‌برد و منجر به رشد یک پوست جدید می‌شود.
لیزردرمانی
انواع مختلفی از لیزردرمانی وجود دارد که می‌تواند ظاهر جای زرد زخم‌هایی که از کودکی باقی مانده‌اند را بهبود بخشد. لیزر می‌تواند لایه رویی پوست را از بین ببرد. لیزرها همچنین می‌توانند به طور مستقیم پالس‌های نوری را به لایه‌های عمیق پوست بفرستند و جای زخم‌های داخلی و خارجی را بهبود بخشند؛ این کار با تحریک تولید کلاژن آسیب‌هایی که به لایه‌های عمیق پوست وارد شده را ترمیم می‌کند.
پیشگیری
زردزخم بسیار واگیردار است و به راحتی از طریق تماس با پوست آلوده، استفاده از اشیاء، لباس و ملحفه مشترک به دیگران منتقل می‌شود. بهترین راه برای جلوگیری از زردزخم، اجتناب از تماس با افراد بیمار و اشیاء آلوده است. شستن دست‌ها در کاهش گسترش عفونت بسیار مؤثر است. لازم به ذکر است که این عفونت تنها در زمان‌هایی وارد پوست می‌شود که یک شکاف یا برش روی پوست وجود داشته باشد؛ بنابراین باید به کودکان آموزش داد که از خاراندن پوست و زخم کردن آن خودداری و ناخن‌های خود را همیشه کوتاه کنند. بعد از ۴۸ ساعت استفاده از آنتی‌بیوتیک، شخص مبتلا به زرد زخم دیگر واگیردار نیست.
آیا میدانستید فاصله بین لیزر صورت چند هفته باید هفته باشد؟
اگر شما یا کودکتان مبتلا به زرد زخم هستید موارد زیر را رعایت کنید:
زردزخم را با پارچه یا باند بپوشانید.
لباس‌ها، حوله و ملحفه را با آب گرم بشویید و آنها را در یک محل با درجه حرارت بالا خشک کنید.
به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از شروع مصرف آنتی‌بیوتیک، کودک را در خانه نگه دارید و او را به مدرسه و مهدکودک نبرید (برای جلوگیری از انتقال به کودکان دیگر)
زردزخم به راحتی از طریق لمس گسترش می‌یابد و می‌تواند به بخش‌های سالم بدن و هر چیزی که توسط شخص بیمار لمس شده، منتقل شود.